NININO. Wyjątkowo długie babie lato tej jesieni aż kusi do spacerów i wycieczek. Jedni szukają dalekich destynacji inni wybierają krótsze wypady.
Da tych drogich czeka Złodziejska Góra, która nie wszystkim znana czeka nieomal za miedzą.
Nie wszyscy wiedzą, że nad rzeką Flintą wśród lasów, nieco ponad 900 m od zabudowań wioski Ninino w gminie Ryczywół, zachowało się prastare grodzisko słowiańskie pochodzące z VIII wieku. W dawnych czasach miejscowa ludność nazywała je Räuberberg, czyli Złodziejską Górą.
Ta niezwykła pamiątka dawnych wieków – czasów, gdy Słowianie na ziemiach polskich nie mieli jeszcze własnej państwowości i czcili pradawnych bogów objawiających się w siłach przyrody grodzisko żyło codzienną pracą, dzisiaj stanowiąc szacowną, prastarą pamiątkę przeszłości.
Według historyków grodzisko powstało w okresie pomiędzy VIII i połową X wieku.
Aby je odnaleźć, a to już dobry powód do ciekawego spaceru, należy oddalić się od głównych szlaków, gdyż obiekt położony jest w odległości około 900 m na południe od Ninina (w linii prostej), a dotrzeć do niego można tylko leśnym duktem, kajakiem lub torami kolejowymi nieczynnej linii Rogoźno-Ryczywół.
Wybierając trzecią opcję, od przejazdu kolejowego pomiędzy Wiardunkami i Nininem należy maszerować torami 800 metrów na północ, aby dojść do mostu kolejowego na Flincie.
Po przekroczeniu mostu trzeba skręcić w lewo, aby przedzierając się przez wysokie trawy, po kilkudziesięciu metrach znaleźć się na miejscu. Grodzisko znakomicie widoczne jest także z mostu. Wybierając się na grodzisko trzeba jednak pamiętać, że od 1970 roku jest ono chronione państwowym prawem jako rejestrowy zabytek archeologiczny.
Grodzisko w Nininie na kolisty kształt i należy do typu nizinnego oraz pierścieniowatego (czyli z zamkniętym obwodem wału).
Posiada jeden człon. Zachował się pełen pierścień wału z siodłowatym obniżeniem w części południowej, gdzie znajdowała się prawdopodobnie brama. Wokół grodziska czytelna, miejscami dobrze zachowana, sucha fosa, posiadająca jeszcze ślady połączenia z Flintą.
Bogate informacje na temat zabytku można znaleźć w obszernym artykule archeologa, dr Eugeniusza Cnotliwego „Grodziska wczesnośredniowieczne w południowej części woj. pilskiego.
Wyniki badań weryfikacyjnych”, który opublikowany został w XXXII tomie (1989/90) rocznika „Slavia Antiqua”.
Z artykułu wiemy, że podstawa grodziska ma wymiary 47×48 m, a jego powierzchnia to około 2,4 tys. m kw. Majdan (plac) grodu miał wymiary 18×20 m i powierzchnię 1,1 tys. m kw. Wysokość wału w stosunku do otaczającego terenu wynosi 3 m, a szerokość jego podstawy to 9-10 m. Fosa była szeroka na 5-12 m.
Dzięki informacji przytoczonej przez archeologów Zofię Hilczer-Kurnatowska i Witolda Hensela w IV tomie „Studiów i materiałów do osadnictwa Wielkopolski wczesnośredniowiecznej” wiemy, że najstarsza wzmianka o ninińskim grodzisku pochodzi z materiałów źródłowych z lat 1485-1491. Jak podaje z kolei Włodzimierz Łęcki w szkicu monograficznym „Województwo pilskie”, w 1486 roku grodzisko wymieniane było jako niezamieszkałe. Położony w lesie tajemniczy obiekt z dawnych czasów wywoływać musiał emocje wśród okolicznych mieszkańców, którzy nazwali go Räuberberg, czyli Złodziejską Górą. Nie możemy też wykluczyć, że jakaś szajka miała tu w nieokreślonym historycznie czasie swoją bazę i stąd wzięła się wspomniana nazwa.
Pierwsze badania grodziska podjęto już w latach 1922 i 1935 (autopsja posterunkowego A. Pasoła). Z 1935 pochodzi szkic grodziska wykonany przez Feldmanna. Kolejne badania miały miejsce w okresie powojennym. W 1969 roku autopsji grodziska dokonał Wojewódzki Konserwator Zabytków w Poznaniu, a w 1978 badania weryfikacyjne prowadziły Mirosława Grabska, wspomniana Zofia Kurnatowska i Alina Łosińska.
W 1979 prof. Zbigniew Bagniewski wykonał plan warstwicowy. Wreszcie w październiku 1982 badania weryfikacyjne na szeroką skalę przeprowadziła ekipa szczecińskiego oddziału Przedsiębiorstwa Państwowego Pracownie Konserwacji Zabytków. Wykonano wówczas nowy plan warstwicowy, rozpoznano stratyfikację za pomocą wierceń, wykonano wykop sondażowy oraz dokumentację opisową i fotograficzną.
W trakcie prowadzonych na grodzisku prac znaleziono wiele śladów po naszych słowiańskich przodkach. Są wśród nich liczne fragmenty ceramiki (w tym kawałki misy prażnicy służącej do suszenia zboża), fragment przęślika glinianego i ciężarka tkackiego, czy kości zwierzęce (owcy, świni, fragment poroża jelenia). Wymienione materiały związane są z wczesnym średniowieczem, ale odkryto też nieliczne fragmenty naczyń z okresu wpływów rzymskich. Na podstawie analizy ceramiki chronologia grodziska w Nininie ustalona została na okres od VIII do połowy X wieku.
Według Ewy Wielgosz-Skorupki z UAM, gród w Nininie jest jednym z trzech, obok obiektów w Rogoźnie i być może w Objezierzu, grodów wczesnośredniowiecznych w powiecie obornickim pochodzących z doby przedpiastowskiej (stwierdzenie takie zawiera artykuł wymienionej archeolożki w książce „Archeologia powiatu obornickiego. Oborniki-Rogoźno-Ryczywół” – Poznań, 2005).
Zamiast jednak nurzać się w literaturze historycznej można włożyć wygodne buty i ruszyć w kierunku Ninina.
